Bitcoin ve Kripto Para ETF’leri Piyasayı Nasıl Etkiler?

Bitcoin’in büyük kurumsal ilgi görmesi ve ülkelerin onu yasal ödeme aracı olarak benimsemesiyle birlikte, kripto paralar için düzenlenmiş finansal ürünlere olan talep artmaktadır. Örneğin, Amerika Birleşik Devletleri’ndeki ilk vadeli Bitcoin işlemi destekli Borsa Yatırım Fonu’nun (ETF) ilk iki gününde 1 milyar doların üzerinde işlem görmesiyle yarattığı yükseliş eğilimi, kripto borsa yatırım fonları pazarının büyüdüğünü gösteriyor.

Borsa yatırım fonu veya diğer adıyla ETF, bir dayanak varlık, bir varlık sepeti veya bir endeksin fiyatını izleyen yasal olarak düzenlenmiş bir finansal işlem türüdür. Örneğin, S&P 500 ETF’si en iyi 500 ABD hisse senedini takip eden ilgili hisse senedi endeksinin performansını izler. Benzer şekilde, bir altın ETF’si altın rezervlerinin değerini takip eder ve buna karşı hisseler çıkarır. Hissedarlar, fonun portföyünde kısmi mülkiyete sahiptir.

Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu’na (SEC) sunulmuş en az 10 ek kripto para ETF başvurusunun onaylanmasıyla birlikte, kripto para piyasası, şu anda değeri 9,46 trilyon dolar olan küresel ETF sektöründen potansiyel olarak yararlanabilir.

Üstelik, bu fonlara yatırım yapmanın ne kadar kolay olduğu göz önüne alındığında, bu varlıkların onaylanması kripto piyasasına yeni kurumsal ve bireysel yatırımcıları çekebilir.

Bu yazıda, Bitcoin ve kripto ETF’lerinin nasıl çalıştığını, avantajlarını ve dezavantajlarını ve kripto pazarlarını nasıl etkileyebileceklerini inceleyeceğiz.

Bitcoin ETF’si Nedir ve Nasıl Çalışır?

İlk olarak, bir Bitcoin borsa yatırım fonunun ne olduğunu anlayalım. Fiziksel (spot) destekli ve vadeli işlem destekli olmak üzere iki tür Bitcoin ETF’si vardır. Her iki durumda dayanak varlık BTC olsa da, bu iki enstrüman işlevsel olarak oldukça farklıdır.

Spot Bitcoin ETF’si

Fiziksel destekli Bitcoin ETF’si olarak da bilinen spot Bitcoin ETF’leri, şirketlerin BTC satın aldığı ve rezervlerinde tuttuğu geleneksel bir ETF kavramını ifade eder. Şirket daha sonra bir fon oluşturur, bunu bir borsada listeler ve buna karşılık gelecek hisseler çıkarır. Bitcoin ETF’den bir hisse satın aldığınızda, şirketin rezervlerinde tutulan BTC’den bir pay almış olursunuz.

Vadeli İşlemlere Dayalı Bitcoin ETF’si

Vadeli işlem destekli ETF’ler, dayanak varlıklarının gelecekteki fiyat hareketlerine göre hareket eden türev araçlardır. Dolayısıyla, vadeli işlem destekli bir Bitcoin ETF’sine sahip olunduğunda BTC tutmak gerekmez. BTC’nin mevcut spot fiyatı yerine gelecekteki BTC fiyatı hakkında spekülasyon yapan sözleşmeler üzerinde işlem yapılır. Bu sözleşmelerin belirli bir ömrü vardır ve fon yöneticisinin mevcut sözleşmeleri satıp daha sonraki bir tarihte yeniden satın alması gerekir. Bu yapı nedeniyle, BTC’nin gerçek fiyatı ile vadeli işlemlere dayalı bir Bitcoin ETF’sinin fiyatı arasında genellikle farklılıklar vardır.

Spot BTC ETF’leri ile İlgili Son Gelişmeler

Ocak 2024’ün ilk haftası, ilk spot BTC ETF’lerinin yakın zamanda onaylanmış olmasına ve bunun fiyatlar, para girişleri ve buna bağlı volatilite durumu için ne anlama geleceğine dair yoğun spekülasyonları beraberinde getirdi. Bazıları, ETF’lerin Bitcoin’in benimsenmesini hızlandıracağına inanıyor; çünkü artan para girişleri ve yaklaşan Bitcoin yarılanması, benimsenmeyi artırırken varlığı daha da ilgi odağı hâline getirecektir.

Spot ETH ETF’si Çıkar mı?

Tüm gelişmeler, spot Bitcoin ETF’lerinin ardından spot Ethereum ETF’lerinin de yolda olduğunu işaret ediyor. Zira yatırımcılar kripto para piyasasına daha sıcak bakmaya başladıkça, portföylerinde kripto varlıklara olan talep de artıyor.

Ether vadeli işlem ETF’leri işlem görmeye başladı; Valkyrie, VanEck ve Bitwise’ın da aralarında bulunduğu kurumlar toplamda dokuz fonu piyasaya sürdü. Bu arada, spot BTC ETF’si sunan çeşitli kurumlar tarafından yedi adet spot ETH ETF başvurusu da yapıldı.

Diğer Kripto Enstrümanları

Bitcoin ETF’lerinin yanı sıra, diğer kripto paralar da kurumsal ilgi görmeye başladı. Örneğin, bir varlık yönetim şirketi olan VanEck, TRON, Solana ve Polkadot borsa yatırım senetlerini (ETN) hâlihazırda Almanya ve Avrupa'nın diğer bölgelerinde listelemiştir. Ek olarak, 21Shares gibi bazı daha küçük kurumlar, Solana’nın borsa yatırım ürünü ASOL için yönettikleri 200 milyon doların üzerinde varlık ile pazar payı kazanmıştır.

Kripto Para ETF’leri ve Spot Kripto Para İşlemleri

Traderlar için kripto ETF’lerinin avantajları

Kullanım Kolaylığı

Birçok kişi için kripto para alım satımına başlamak, dijital cüzdan kurmak, coin veya tokenleri güvenli bir şekilde yönetmek ve bunlarla işlem yapmak gibi karmaşık süreçlerden dolayı göz korkutucu olabilir. Kripto ETF’leri, kayıtlı aracı kurum hesapları aracılığıyla doğrudan bir alım satım yolu sunarak bu süreci basitleştirir, bu da onları kripto dünyasına yeni girenler için cazip bir seçenek hâline getirir.

Vergi Avantajları

Kripto ETF’leri, özellikle vergi avantajlı emeklilik portföylerinden ya da vergilendirilmesi ertelenmiş portföylerden işlem gördüğünde, vergi açısından verimli olabilir.

Güven

ETF’ler, doğrudan kripto para piyasasının belirsizliklerinden çekinenler için daha güvenli bir seçenek sunar. Merkezî ve düzenlemeye tabi bir yapı olarak, yatırımcılara ek risk almadan ufuklarını genişletme imkânı sunarlar ve bu da piyasaya olan genel güveni artırır.

Traderlar için kripto ETF’lerinin dezavantajları

Fiziksel Varlık Bulunmaması

Kripto para ETF’leri, kripto paraların fiyat hareketlerine erişim sağlar ancak dayanak varlık olan coin ya da tokenlerin doğrudan sahipliğini vermez. Bu da kişilerin, kripto paraların doğrudan sahipliğinden ya da merkeziyetsiz finans (DeFi) faaliyetlerine katılmaktan kaynaklanan bazı avantajlardan mahrum kalmasına neden olur.

İşlem Ücretleri ve Uluslararası Vergiler

Kripto para ETF’leri, geleneksel finansal sistemlerle entegre olmaları sayesinde pratik görünebilir; ancak bu kullanım kolaylığı, bazı bedellerle birlikte gelebilir. Bu fonları bireyler adına yöneten aracı kurumlar, bazen kayda değer düzeyde olabilen ücretler talep eder. Kripto para ETF yönetim ücretleri yıllık olarak %0,4 ila %1,5 arasında değişmektedir.

Uluslararası vergi düzenlemelerine uyum sağlamak, küresel piyasalara adım atanlar için çok önemlidir. Buna karşılık, Bitcoin’i veya başka bir kripto parayı kişisel dijital cüzdanda veya doğrudan kripto platformlarında tutmak, genellikle bu tür maliyetleri içermez.

Sınırlı Yatırım Olanakları

Kripto ETF’lerinin henüz gelişmekte olan yapısı, doğrudan kripto işlemlerine kıyasla o kadar geniş bir fırsat yelpazesi sunmayabilir. Çoğu ETF şu anda yerel düzenlemelere tabi olan BTC, ETH ve SOL gibi önde gelen kripto paralara odaklanmaktadır. Ancak, kripto sektörünün gelişimiyle birlikte, özellikle ABD gibi olgun piyasalarda, ETF tabanlı yatırımlar için daha geniş bir coin çeşitliliğinin sunulması beklenmektedir.

Kısıtlı İşlem Saatleri

Kripto para piyasasının her zaman açık olmasının aksine, geleneksel hisse senedi piyasaları belirli çalışma saatleri içinde faaliyet gösterir. Bu zaman kısıtlaması, kripto para ETF yatırımcıları için zorluklar yaratabilir. Örneğin, Bitcoin’deki önemli fiyat dalgalanmaları normal hisse senedi piyasası saatleri dışında gerçekleşebilir ve bu durum, ETF sahiplerinin bu değişikliklere hemen tepki vermesini engeller.

ABD’nin Kripto ETF Düzenlemeleri ve Regülasyonları

2013 yılından bu yana, yüksek profilli adaylar tarafından çok sayıda ETF başvurusu yapılmıştır. Bazıları, volatil kripto piyasasında kullanıcıları yeterince koruyamadıkları gerekçesiyle reddedildi. Ancak, bir kısım Bitcoin ETF’leri dünya genelinde onay alarak bu tür ürünler için bir pazar oluşturmuştur. Bitwise Invest gibi şirketler spot ETF seçeneği için çalışmalarını sürdürürken, spot ETF’lere olan talep daha yüksek olmasına rağmen, vadeli işlem ETF’lerinin onaylanması yatırımcılara başka bir seçenek sunuyor.

Mevcut Vadeli ETF’ler

ProShares Vadeli Bitcoin İşlemleri ETF’si

Merakla beklenen ProShares Bitcoin Strategy (BITO) ETF’si, 18 Ekim 2021’de New York Menkul Kıymetler Borsası’nda işlem gören ilk Bitcoin bağlantılı vadeli işlemler borsa yatırım fonu oldu. Ana şirketi ProShares, Maryland merkezli bir ETF sağlayıcısıdır. BITO, bireylere Bitcoin ile bağlantılı getirilere erişmek için düzenlenmiş bir yöntem sunuyor. Varlık verilerinin de gösterdiği üzere, CME vadeli Bitcoin işlemlerinde 1 milyar doları aşan varlığı yönetmektedir. ProShares’in gider oranı %0,95’tir.

Valkyrie Vadeli Bitcoin İşlemleri ETF’si

Valkyrie’in vadeli Bitcoin işlemleri ETF’si veya BTF, 22 Ekim 2021’de Nasdaq Endeksi’nde işleme sunuldu. Öncelikli olarak dijital varlıklar konusunda uzmanlaşmış Nashville merkezli bir yatırım firması olan Valkyrie tarafından yönetilen BTF, vadeli Bitcoin işlemi sözleşmelerine yatırım yapmaktadır. BTF için gider oranı %0,95’tir ve bu oran ProShares ETF’si ile aynıdır. İlginç bir gelişmeyle, Valkyrie mevcut BTF’ini ikili bir Bitcoin ve Ether Borsa Yatırım Fonuna (ETF) dönüştürmek istiyor.

VanEck Vadeli Bitcoin İşlemleri ETF’si

VanEck, Bitcoin borsa yatırım fonu (ETF) başvurusunda 2018’e kadar uzanan bir geçmişle çabalarında ısrarcı olmuştur. Bu çabalar, varlık yöneticisi VanEck’in 16 Kasım 2021’de vadeli Bitcoin işlemi ETF’sini piyasaya sürerek ProShares ve Valkyrie’e katılmasıyla karşılığını buldu. XBTF, Bitcoin’in nakit uzlaşmalı vadeli sözleşmelerinden yararlanmaktadır. VanEck’in gider oranı ise %0,65’tir, bu oran ProShares’ten önemli ölçüde daha az.

Potansiyel Spot ETF Adayları

Vadeli işlemlere dayalı Bitcoin borsa yatırım fonundan gelen başarılı başvuruların ardından şirketler spot ETF için başvurularına başladı. Örneğin, en büyük Bitcoin fonu olan Grayscale, Ağustos 2023’te mevcut Bitcoin Tröst’ünü ETF’ye dönüştürmek için başvuruda bulundu. Valkyrie, VanEck ve Bitwise Invest, Bitcoin spot ETF’leri için diğer öne çıkan adaylar arasında yer almaktadır.

Diğer Ülkelerdeki Kripto ETF’leri

Jacobi FT Wilshire Bitcoin ETF’si

Ağustos 2023'te Avrupa’nın ilk spot Bitcoin ETF’si olan Jacobi FT Wilshire Bitcoin ETF, Euronext Amsterdam’da işlem görmeye başladı. Bu ETF, çevre dostu olmayı ve Avrupa Birliği’nin sürdürülebilir finans yönergeleriyle uyumlu olmayı amaçlamaktadır. Bu nedenle, ETF içinde Bitcoin ile bağlantılı enerji kullanımını ölçmek için haricî veriler kullanır. Fonu listeleyen Jacobi Asset Management, ETF’ye doğrulanabilir bir Yenilenebilir Enerji Sertifikası eklemek için dijital varlık platformu Zumo ile de ortaklık kurdu.

Bu fon, çeşitli doğrulanmış borsalardan veri çekerek gerçek zamanlı bir ortalama Bitcoin fiyatı hesaplar.

Purpose Bitcoin ETF’si

Genel olarak ilk fiziksel destekli Bitcoin borsa yatırım fonu olarak bilinen Purpose ETF, Kanadalı varlık yöneticisi Purpose Investments tarafından yönetilmekte ve Toronto Borsası’nda listelenmektedir. Bu ETF, işlemlerin güvenliğini sağlamak için Genesis gibi kurumsal düzeyde likidite sağlayıcıları kullanır. Gemini Trust şirketi fonları güvence altına alır.

Purpose ETF, 22 Kasım 2021 itibarıyla yönetimi altında 1,4 milyar dolara yakın varlığa ve 22.000’den fazla BTC’ye sahip. Purpose Bitcoin ETF’sinin varlık yönetim ücreti %1’dir.

Hashdex Nasdaq Kripto Endeksi ETF’si

Hashdex Nasdaq Kripto Endeksi ETF’si, Brezilya merkezli varlık yönetim şirketi Hashdex tarafından Şubat 2021’de Bermuda borsasında listelenen ilk kripto borsa yatırım oldu. Hashdex’in portföyü BTC, ETH, LINK, UNI ve diğer varlıklar da dâhil olmak üzere çeşitli coinlerden oluşan bir portföyde dağıtılmıştır. Bu ETF, portföyü için referans noktası olarak Nasdaq Kripto Endeksi’ni olarak kullanır ve varlık yönetim ücreti %1’dir.

Bu iki borsa yatırım fonu dışında, İsviçre ve Almanya’da 21Shares Bitcoin ETP, Brezilya’da QR Capital Bitcoin ETF, Kanada’da 3iQ CoinShares olmak üzere dünya çapında çok sayıda ETF bulunmaktadır.

Yeni Ethereum ETF’si Başvuruları

Ağustos 2023’e kadar, büyük finans oyuncularından gelen başvurular sayesinde 12 adet Ethereum ETF başvurusu yapıldı. Ethereum ETF’lerine olan ilgi, Bitcoin ETF başvurularının artışıyla aynı zamana denk gelerek kripto finans alanındaki heyecanı ve beklentiyi artırıyor.

Kripto Para ETF’lerine Nasıl Yatırım Yapılır?

Kripto para borsa yatırım fonları (ETF’leri), aracı kurum hesabınız aracılığıyla normal hisse senetleri gibi alınıp satılabilir ve takas edilebilir. Uluslararası bir ETF seçtiğinizde, o ülkede eşdeğer bir hesabınızın olması gerekir.

Spot Bitcoin ETF Onayları ile İlgili Son Gelişmeler

Ocak 2024 itibarıyla, spot Bitcoin ETF onayına yönelik iyimserlik tüm zamanların en yüksek seviyesinde görünüyor. Yaklaşan spot BTC ETF onayına dair söylentiler ve Ark Invest ve Fidelity gibi varlık yöneticilerinin başvurularındaki güncellemeleri duyurarak düzenleyiciler üzerindeki baskıyı artırması gibi gelişmeler piyasada büyük bir beklenti yaratmıştır.

Birçok kripto meraklısının da bildiği üzere, soru artık spot BTC ETF’nin gerçekleşip gerçekleşmeyeceği değil. Daha ziyade, bu kaçınılmaz onayın ne zaman gerçekleşeceği ile ilgili bir durumdur. Kripto piyasası da bu hissiyatla uyumlu görünüyor; Bitcoin fiyatları, Nisan 2022’nin en yüksek seviyelerini aşmaya çalışırken 44.000 dolar civarında seyretmeye devam ediyor. Bu büyük merakla beklenen gelişme, ABD için bir ilk olacak ve kurumsal yatırımcıların akıllı paranın kripto para alım satım işlemlerine dâhil olmasıyla, kripto paranın ana akım benimsenmesinin uzun vadeli geleceği için oyunun kurallarını değiştirebilir.

Kripto ETF’leri Piyasa İçin Ne Anlama Geliyor?

Bazı kişiler, vadeli işlem destekli bir kripto borsa yatırım fonunun “söylentiyi al, haberi sat” durumuna yol açabileceğini öne sürmüş olsa da, bu metnin yazıldığı dönemde gözlemlenen yükseliş eğilimindeki piyasa koşulları bunun aksini işaret ediyor gibi görünmektedir. Ancak, bunu söylemek için henüz çok erken.

Bir Bitcoin spot ETF’sinin onaylanması durumunda, fon yöneticileri ve kurumsal yatırımcılar, spot ETF kapsamında rezervlerine gerçek kripto para eklemek zorunda kalacaklardır. Bu talep tipik olarak pozitif fiyat hareketiyle sonuçlanacaktır. Bu duruma 2020 yılında, kurumsal talebin artmasıyla BTC boğa piyasasına önemli ölçüde katkıda bulunan Grayscale Bitcoin Trust (GBTC) örneğinde tanık olduk.

Vadeli işlem sözleşmelerinin manipüle edilmesi ya da kurumsal yatırımcıların Bitcoin yarılanması üzerinde etkili olabilmesi gibi bazı zorluklar olsa da, üç Bitcoin ETF’sinin piyasaya sürülmesi, kripto para dünyası için önemli bir kilometre taşıdır ve blockchain teknolojisine daha fazla ana akım meşruiyet kazandırmaktadır.

Son Sözler

Bir Bitcoin ETF’si seçmeyi düşünüyorsanız, kripto piyasasına ilişkin risklerin hâlâ geçerli olduğunu, hatta vadeli işlemler piyasasında bu risklerin daha da yüksek olabileceğini anlamak önemlidir. Bu nedenle, ister OKX TR üzerinden doğrudan BTC satın alın, ister bir ETF aracılığıyla yatırım yapın, bu risklere dayalı çıkış planları içeren uzun vadeli bir işlem stratejisine sahip olmanız gerekir. Kripto para alım satım işlemlerine yeni başlayan biriyseniz, stratejilerinizi gerçek piyasada uygulamadan önce pratik yapmak ve geliştirmek için OKX TR’nin demo işlemler platformunu kullanabilirsiniz.

Bitcoin hakkında daha fazla bilgi edinmek ve detaylarını öğrenmek isteyenler için, birçok kişinin kripto piyasasında büyük dalgalanmalara yol açmasını beklediği yaklaşan 2024 Bitcoin yarılanması kesinlikle göz atmaya değer bir gelişmedir. Alternatif olarak, pratik teknik analiz ve fiyat tahmini rehberimiz aracılığıyla Bitcoin alım satım işlemlerini öğrenebilirsiniz.